* مقدمه :
بر کسی پوشیده نیست که در دهه‌های اخیر مواد معدنی خاک تحلیل رفته و به همین علت از کیفیت مواد غذایی کاسته شده است.
در زمان‌های گذشته، کشاورزان سطح مواد مغذی خاک را به دقت تنطیم می‌نمودند و زمین را مملو از کود آلی می‌نمودند، در فواصل متناوب به کشت و زرعی‌ پرداختند و خاک در این فواصل حاصلخیزی خود را باز می‌یافت.

* نتایج رسمی اجلاس زمین در ریو در سال ۱۹۹۲
نتایج از اطلاعات طی ۱۰۰ ساله گذشته جمع‌آوری شده بود و حاکی از آن بود که سطح مواد معدنی خاک‌های کشاورزی شدیدا کاهش یافته، این رقم به طور میانگین در اروپا تا ۷۲٪، در آسیا ۷۶٪ و در شمال امریکا ۸۵٪ است.

کود هیومیک اسید چیست؟
مواد هیومیکی محصول نهایی تجزیه هر ماده آلی در شرایط ویژه و توسط میکروارگانیسم‌های خاص می‌باشند. از آنجا که این ماده ph اسیدی ضعیف (3/8 تا 5) دارد و مشتق از هوموس می‌باشد به نام هیومیک اسید هم شناخته میشود.
سه بخش عمده در آن قابل تشخیص است:
1- هیومیک اسید که در مواد قلیایی محلول و در آب و اسید نامحلول است.
2- فولویک اسید که درآب، قلیا و اسید محلول می‌باشد.
3- هیومین که در قلیا، اسید و آب نامحلول است.

* جایگاه هیومیک اسید در دنیا
امروزه استفاده از کودهای شیمیایی به دلیل آثار مخرب و زیانبار آنها بر روی محیط زیست در حال منسوخ شدن است به همین دلیل هیومیک اسید در سراسر جهان مورد توجه خاص قرار گرفته است و در صنعت و کشاورزی کاربردهای متنوع و وسیعی دارد و بر مصرف سالیانه آنها به طور متوسط %25 اضافه می شود.

1- سازگاری با محیط زیست و فقدان نگرانی از آلوده شدن آب‌های سطحی و زیرزمینی یعنی خطری برای گیاه و یا محیط زیست ندارد.
2- صرفه‌جویی در حدود 25 تا 70 درصد استفاده از کودهای شیمیایی فسفاته و ازته و کاهش هزینه‌ها.
3- قابلیت استفاده درکشت‌های ارگانیک (هیدروپنیک) و همچنین مقاومت به شوری کم آبی و سرما را در گیاه افزایش می‌دهد.
4- افزایش مقاومت نسبت به بیماری‌ها در نتیجه کاهش مصرف سموم و استفاده از علف کشهای بسیار گران را منسوخ می کند
5-افزایش تولید محصولات کشاورزی به مقدار 30 تا 50 درصد
6- احیای توازن در خاک‌هایی که قبلاً بطور نامناسب کوددهی شده‌اند و از سمیّت کودها و عناصر اضافی موجود در خاک می‌کاهد.

* نقش "هیومیک اسید" در مقاوم شدن گیاهان به کم‌آبی
به اعتقاد محققان، برای رهایی از تبعات کم‌آبی، می‌توان از بهبود ساختار خاک به کمک کودهای آلی و طبیعی استفاده کرد.
استفاده از انواع کودهای طبیعی ازجمله ماده‌ای موسوم به «هیومیک اسید»، بدون اثر مخرب زیست‌محیطی ممکن است برای افزایش عملکرد محصول و کاهش تبعات خشکی خاک، مؤثر واقع شود.
هیومیک اسید، ترکیب پلیمری طبیعی و آلی است که درنتیجه پوسیدگی مواد آلی خاک، پیت، لیگنین و غیره به وجود می‌آید که ممکن است برای افزایش محصول و کیفیت آن به کار گرفته شود.

* مزایای استفاده از اسید هیومیک:
1- افزودن مواد آلی به خاک هایی با کمبود مواد آلی
2- افزایش قدرت ریشه
3- بهبود جذب مواد غذایی
4- افزایش سنتز کلروفیل
5- بهبود جوانه زنی بذر
6- افزایش نگهداری حاصلخیزی
7- تحریک فعالیت میکروبی مفید
8- حفظ سلامت گیاه و افزایش محصول (سیب زمینی، گندم، گوجه فرنگی، ذرت و چغندرها)
9- سالم و بی خطر بودن برای حیوانات، گیاهان و انسان
10- تحریک کننده هورمون ها و آنزیم های گیاهی
11- متوقف کننده بیماری ها، استرس گرمایی و صدمات سرما
12- افزایش فعالیت آنتی اکسیدانتی

* تجارب :
1- مصرف اسید هیومیک در خاک های رسی موجب کاهش تثبیت پتاسیم و افزایش جذب پتاسیم گردید.
در مطالعه به عمل آمده در فلوریدا امریکامصرف اسید های هیومیک رشد درخت مرکبات تازه کاشته شده را 250 درصد افزایش داد. در همان آزمایش علائم بیماری زوال درختان پیر مرکبات را کاهش داد.
2- در این آزمایش که در گلخانه دانشگاه زابل انجام‌شده، محققان برای تعیین دوره‌های آبیاری، رطوبت هرکدام از گلدان‌ها را به‌طور روزانه اندازه‌گیری می‌کردند و پس‌ازآن که درصد حجمی رطوبت خاک به حد خاصی مطابق با معیارهای آزمایش می‌رسید، آبیاری را انجام می‌دادند.
همچنین، محققان فوق، ماده هیومیک اسید را در غلظت‌های متمایز، با کودپاش دستی و در سه مرحله، روی خاک محلول‌پاشی کردند.
نتایج این بررسی‌ها نشان داد که رژیم آبیاری مورد استفاده و همچنین به‌کارگیری هیومیک اسید، به‌طور قابل‌توجهی بر میزان محصول در بوته مرزه تأثیر دارد. بر این اساس، نتایج، حاکی از آن بود که با افزایش میزان کاربرد هیومیک اسید، بر تعداد برگ مرزه افزوده می‌شود.